فایل صوتی سخنرانی وزیر محترم نیرو در مراسم افتتاحیه سومین کنفرانس انرژی بادی- قسمت اول
فایل صوتی سخنرانی وزیر محترم نیرو در مراسم افتتاحیه سومین کنفرانس انرژی بادی- قسمت دوم
متن سخرانی در ادامه مطلب
عدم تطابق اقدامات انجام شده با اهداف
انرژی های تجدیدپذیر و بخصوص انرژی بادی مساله ای است که سالهاست در اهداف، سیاستها و برنامه های دولت و وزارت نیرو بیان شده است. اما اگر بخواهیم درست قضاوت کنیم، متاسفانه اقداماتی که انجام شده با اهدافی که وضع شده تطبیق ندارد.
زمانی که دوستان عزیز ما در انجمن از من دعوت کردند که در این جلسه صحبت کوتاهی داشته باشم، برای من سخت بود و نمی خواستم حضور پیدا کنم؛ نه بدلیل این که علاقه ای به این حضور ندارم، بلکه از این جهت که احساس می کردم، برنامه هایی که وزارت نیرو برای این کار پیش بینی کرده بود، با سرعت لازم پیش نرفته و ما باید تلاش و جدیت بیشتری را در وزارت نیرو یا در سازمانهای ذیربط دیگر داشته باشیم.
بهرحال این توفیق حاصل شد و من در خدمت شما هستم.
لزوم استفاده از انرژی های تجدیدپذیر
مطلب اولی که ممکن است همیشه به ذهن برسد این است که در این کشوری که دارای ذخایر غنی سوخت فسیلی است، چه نیازی به استفاده از انرژی های تجدیدپذیر است. این مساله بارها و بارها بحث شده است؛ عده ای واقعا این سوال برای شان وجود دارد؛ در جلسات گوناگون راجع به این پاسخ داده شده ولی هنوز در ذهنیت بعضی افراد این سوالات باقی مانده است و بنظر من بایستی پاسخ مناسبی داده شود و این برای تمام کشور بصورت یک برنامه مشترک ملی در بیاید.
محدودیت برای انتشار گازهای گلخانه ای
اولین پاسخ ما اینست که شدت انرژی در کشور ما بالاست. عمده مصارف انرژی در کشور ما از منابع سوختهای فسیلی استکه منجر به انتشار مقادیر بسیار بالایی از گازهای گلخانه ای می شود. جهان در مسیری حرکت می کند که در آینده حتما و قطعا برای انتشار گازهای گلخانه ای محدودیت های بسیار جدی وضع خواهد شد. اگر ما از انرژی های تجدید شونده استقبال کنیم، کمک قابل ملاحظه ای در جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای در کشور ما خواهد بود و اگر امروز این مسیر را انتخاب کنیم، از این که در آینده با جریمه های بین المللی سختی روبرو شویم، رهایی پیدا خواهیم کرد. امروز انرژی های تجدیدشونده برای ما یک انتخاب صحیح است که می توانیم از هزیه های آینده جلوگیری کنیم.
تنوع بخشی به منابع انرژی، امنیت ملی و پایداری شبکه
مطلب دوم اینست که ما در کشور نیازمند تنوع بخشی به منابع انرژی هستیم. تنوع بخشی به منایع انرژی با امنیت ملی هر کشور ارتباط محکمی دارد و اگر کشوری خودش را تنها منحصر به بعضی منابع کند، ممکن است که در شرایط خاص، مشکلاتی در تأمین انرژی کشور رخ دهد و این بر امنیت ملی آن کشور اثر گذار باشد.
در کشوری مانند ایران که میزان رخداد حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله زیاد است، اتکای صرف به انرژی هایی که از طریق شبکه های سراسری منتقل می شود ممکن است محدودیت هایی ایجاد کند، در حالی که طبیعت انرژی های تجدیدپذیر پراکنده است و در هر منطقه می توان از انرژی های طبیعی آنجا استفاده کرد. جایی منابع آب داریم و می توانیم نیروگاه کوچک نصب کنیم؛ جایی وزش باد خوب داریم؛ جایی از تابش خورشید و جایی از انرژی زمین گرمایی. اینها در سراسر کشور پراکنده است.
رویکرد استفاده از انرژی های تجدید پذیر هم به تنوع بخشی به منابع اولیه انرژی کمک می کند، هم به امنیت ملی ما و هم به پایداری شبکه های کشور.
تولید پراکنده و مصرف پراکنده، کاهش تلفات انتقال
سومین مطلبی که لازم است ذکر کنم اینست که در استفاده از نیروگاه های بزرگ با این مساله مواجه هستیم که مناطق مصرف از مناطق تولید جدا هستند. برای انتقال برق از نقاط تولید به نقاط مصرف نیازمند توسعه شبکه های انتقال هستیم و این انتقال غیر از این که ریسک هایی را به همراه دارد، همراه با تلفات بالا است. اگر بتوانیم تولید خود را پراکنده کنیم، به بالاتر رفتن بهره وری در شبکه برق کشور کمک خواهد کرد و همچنین به اقتصاد برق.
توسعه یافتگی مناطق محروم
مطلب دیگر موضوع توسعه یافتگی مناطق دورافتاده است. استحضار دارید یکی از بهترین مناطقی که امکان نصب نیروگاه های بادی در آن است، مناطق شرق کشور است، از خواف گرفته تا سیستان و بلوچستان. استحضار دارید این مناطق از توسعه یافتگی کمتری برخوردار بوده است. اگر بتوانیم این نیروگاه ها را در نواحی شرق کشور توسعه دهیم، به میزان قابل توجهی به توسعه یافتن این مناطق کمک خواهیم کرد مانند اشتغال و …
امکان صادرات سوخت های فسیلی
برخورداری کشور از منابع سوخت فسیلی یعنی گاز طبیعی و نفت، دلیلی برای عدم استفاده از انرژی های تجدیدپذیر نیست، بلکه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر علاوه بر اینکه بخشی از نیاز ما را به انرژی تأمین خواهد کرد و عمق کفایت منابع سوخت های فسیلی را طولانی تر خواهد کرد، امکان صادرات بیشتر سوخت های فسیلی ما را هم فراهم می کندکه این دستاورد مهمی در اقتصاد ملی ما خواهد بود.
حال به این مساله بپردازیم که ما در کشورمان چه کرده ایم؟ چه تسهیلات و امکاناتی فراهم شده؟ چه موانعی وجود دارد و این موانع را چگونه باید برطرف کنیم؟
سیاست ها، قوانین و برنامه های کشور، پشتیبان تجدیدپذیر است
در دهه هفتاد مقام معظم رهبری سیاست های کلی نظام در بخش انرژی را ابلاغ فرمودند. در این سیاست ها تنوع بخشی به منابع انرژی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر جزو سیاست های کلی نظام تعیین شده است.
قوانین برنامه چهارم و پنجم نیز تأکید بسیاری بر این مسلله داشته است. در برنامه پنجم قانون گذار وزارت نیرو و کشور را مکلف کرده است که تا پایان برنامه پنجم تا 5 هزار مگاوات نیروگاه های تجدیدپذیر نصب شود. سیاست ها و برنامه های وزارت نیرو نیز در ادوار مختلف تأکید بر این مساله داشته است.
بنابراین قوانین و سیاست ها پشتیبان انرژی های تجدیدپذیر است.
سیاست خرید تضمینی برق
در قدم دوم، وزارت نیرو تسهیلاتی را برای سرمایه گذاران بخش خصوصی فراهم کرده است که مهمترین آن عبارتست از Feed in Tariff که خرید تضمینی برق تولیدی از نیروگاه های تجدید شونده است. وزارت نیرو برق تولیدی از انرژی های تجدیدپذیر را با قیمت 460 تومان بر کیلووات ساعت خریداری می کند، که در مقایسه با قیمت فروش ما به مصرف کنندگان که امسال 56 تومان بر کیلووات ساعت است، رقم قابل توجه و معنا داری است و نشان می دهد که وزارت نیرو تمام تلاش اش را برای حمایت کرده است.
کار دیگری که انجام شده است اینست که مدت زمان خرید برق که به 5 سال محدود شده بود، را به 20 سال افزایش دادیم.
تولید داخل تجهیزات تجدیدپذیر
مطلب سوم: سیاست دولت از ابتدا این بوده که توربین های بادی و پنل های فوتوولتائیک در داخل کشور تولید شود. در سال های گذشته ما فقط توربین های 660 کیلوواتی را می توانستیم تولید کنیم. خوشبختانه از سال گذشته قسمت عمده تجیزهات توربین های 2.5 مگاواتی نیز در داخل کشور قابل تولید است.
تحقیقات در زمینه توربین های بادی
چهارمین مطلب: دولت و وزارت نیرو حمایت هایی از تحقیقات در زمینه توربین های بادی انجام داده است؛ هم در پژوهشگاه نیرو، هم در دانشگاه مشهد و در بسیاری از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور اقدامات پژوهشی ارزشمندی انجام شده است که این کمک خواهد کرد که ما توربین ها را در داخل کشور با هزینه کمتر تولید کنیم و توربین ها را مطابق با نیاز مناطق مختلف کشور طراحی، تولید و در اختیار سرمایه گذارارن قرار گیرد.
مطلب دیگر درباره انرژی خورشیدی است؛ تصمیم گرفته شد هر مشترک برق که بخواهد در ساختمان اش پنل های فوتوولتائیک نصب کند، 50 % از هزینه های سرمایه گذاری را وزارت نیرو متقبل شود و پرداخت کند.
موانع احداث نیروگاه های تجدیدپذیر در کشور
چرا با اینهمه تسهیلاتی که دولت فراهم کرده، از جمله سیاست گذاری ها و قوانین و با وجود این که همه نهادهای حکومت از توسعه تجدیدپذیرها حمایت می کنند، چه عواملی موجب شده که عملکرد کشور مطابق با برنامه ها نبوده است؛
موانع را به چند دسته تقسیم کنیم:
تأمین منابع سرمایه ای لازم برای احداث نیروگاه
اولین مورد، تأمین منابع سرمایه ای لازم برای احداث نیروگاه های بادی است. در سال های گذشته تعداد قابل توجهی از شرکتها و سرمایه گذاران قراردادهایی را با وزارت نیرو منعقد کرده اند که نیروگاه های بادی نصب کنند؛ بر مبنای این پروانه ها حتی زمین مورد نیاز را نیز از منابع طبیعی و … دریافت کرده اند؛ ولی در تأمین مالی نیروگاه ها با یک تأخیر و گاه با توقف مواجه بوده ایم.
این موضوع را با مسئولین و مدیران صندوق توسعه ملی مطرح کردیم و موافقت این صندوق را جلب کردیم. تصور می کنم با همکاری که در آینده صندوق با سرمایه گذاران انرژی بادی خواهد داشت، سعی می کنیم این زمان را کوتاه کنیم. این کاری است که از کنترل و مدیریت وزارت نیرو خارج است.
البته تأمین منابع، صرفا متکی به منابع داخلی نیست. بعضی سرمایه گذاران فاینانس هایی را نیز از منابع خارجی دریافت کرده اند که می تواند به اجرای برنامه ها منجر شود. واقعیت اینست که تأمین منابع مالی، از شرایط کشور و سختی انتقال پول نیز تأثیر پذیرفته است که البته روش ها و راهکارهایی وجود دارد که این انتقال پول انجام شود.
تأمین زمین برای احداث نیروگاه
مساله دوم، تأمین زمین برای احداث نیروگاه بادی است. این مساله دوحانبه است. بعضی سرمایه گذاران زمین را تحویل گرفته اند ولی بدلیل این که نیروگاه احداث نکرده اند، این زمین ها قفل شده و امکان استفاده برای باقی سرمایه گذاران وجود ندارد. از طرف دیگر گرفتن زمین تابع فرایندی (طولانی) است که مشکل ایجاد کرده است. الان سازمان انرژی های نو در مسیری حرکت می کند که این مشکل را برطرف کند.
ایراد در ساختارهای درون وزارت نیرو
مساله دیگر ساختارهای درون وزارت نیرو بوده است؛ ما فقط از دیگران انتقاد نکنیم. من این را قبول دارم؛ فرایند کار در داخل وزارت نیرو به نحوی بوده که افراد باید به واحدهای متعددی مراجعه می کردند. در بعضی کارها به سانا، به توانیر، به وزارت نیرو و برق های منطقه ای باید مراجعه می شده است. در یکی دو ماه اخیر این تصمیم گیری انجام شد که تمام کارهایی که بایستی در تمام سازمان های مرتبط با وزارت نیرو انجام شود، در سازمان انرژی های نو متمرکز شود.
تصمیم به تمرکز مراحل در سانا
آقای دکتر صادق زاده مدیرعامل محترم سازمان انرژی های نو متعهد شدند که تمام کارها در سازمان انرژی های نو متمرکز شود. اینگونه نباشد که سانا کارهایی را انجام دهد و باقی کارها را منتقل کند به سازمان های دیگر. گمان کنم که کار بسیار تسریع خواهد شد.
فرایند ما هم دچار مشکل بوده است. وقتی سرمایه گذار به این سازمانها مراجعه می کند، سانا یا بخش های وزارت نیرو خودشان را در جایگاه سرمایه گذار می گذاشتند و مثلا طرح توجیهی درخواست می کردند. کسی که می خواهد میلیاردها تومان سرمایه گذاری کند، خودش این را بررسی می کند. وظیفه ما اینست که سایت های مناسب برای سرمایه گذاری را معرفی کنیم. چرا ما خودمان را جای سرمایه گذار بگذاریم. انگیزه اولیه شاید دلسوزی بوده است ولی عملا فرایند کار را طولانی کرده است. بنابراین فرایند کار تسهیل خواهد شد.
استقبال جامعه از انرژی های تجدیدپذیر
امیوارم به برکت تشکیل چنین جلساتی که استقبال بسیار خوبی هم بوده است و برای من امید بخش است که علاقه مندان، چه کسانی کار پژوهشی و تحقیقاتی انجام می دهند، چه صنعتگران، چه سرمایه گذاران، چه دانشجویانی که می خواهند نوآوری کنند، چه شرکت های دانش بنیان و چه مدیران دولتی از این کنفرانس استقبال کرده اند.
استقبال از طرف جامعه ما وجود دارد و این بهترین نوید است برای ما مدیران وزارت نیرو که از این زمینه نهایت استفاده را باید بکنیم.
برگزاری نشست درباره مسائل واقعی سرمایه گذاران با حضور مدیران سانا و وزارت نیرو
من خواهشی که از برگزار کنندگان محترم این نشست دارم اینست که حتما یکی دو جلسه خاص درباره مسائل واقعی سرمایه گذاران گذاشته شود؛ و حتما از مدیران سازمان انرژی های نو وزارت نیرو هم در این جلسات باشند که مواجهه خیلی نزدیک و دوستانه وجود داشته باشد و ما بصورت دقیق بتوانیم موانع و راهکارها را برای رفع موانع پیدا کنیم.
در پایان صحبتم این نوید را خدمت حضار محترم می دهم که بسیاری از قراردادهایی که سرمایه گذاران منعقد کرده اند الان به مراحل خوبی از کار رسیده است؛ بعضی شرکتها توربین ها را حمل کرده اند، بعضی قرارداد ها منعقد شده و سازندگان در ایران یا خارج از کشور در حال ساخت توربین ها هستند؛ زمین ها نیز تحویل شده است. البته در بعضی جاها مشکلاتی در زمینه دریافت مجوزهای زیست محیطی داشته ایم که آن هم برطرف خواهد شد.
انشا الله در آینده وضعی کاملا متفاوت از وضعیت موجود در رابطه با استفاده از انرژی بادی در کشور خواهیم داشت.
برای شما و مسئولین برگزار کننده این نشست علمی آرزوی توفیق دارم.