هنوز هم مهندسی مکانیک یکی از رشته‌های پرطرفدار مهندسی در کشور ماست؛ از همان رشته‌هایی که تقریبا تمام دانشجوها هنگام انتخاب رشته، آن را جزو اولویت‌های اولشان به شمار می‌آورند. مهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها سر و کار دارد. این تعریف، خیلی از پدر و مادرها را درباره آینده شغلی فرزندانشان نگران می‌کند. آنها فکر می‌کنند مهندسان مکانیک در نهایت، مکانیک اتومبیل خواهند شد و از صبح علی‌الطلوع با روغن سر و کار دارند و گریس و آچار. در واقع آنها مهندسی مکانیک را با رشته اتومکانیک اشتباه می‌گیرند.
به جرئت می‌توان ادعا کرد چه در سرزمین ما و چه در بقیه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه عالم، مهندسی مکانیک، گسترده‌ترین رشته مهندسی از نظر دامنه فعالیت‌ها و کاربرد است. مهندسان مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را می‌آموزند و با دانش تخصصی خود، سیستم‌های مکانیکی و دستگاه‌ها و فرایندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازند. به همین دلیل، تسلط آنها به ریاضیات و فیزیک از نان شب برایشان واجب‌تر است. شاید به همین دلیل باشد که دانشجویان، همیشه از مهندسی مکانیک به عنوان یکی از دشوارترین رشته‌ها یاد می‌کنند.
مهندسان مکانیک، گستره وسیعی از دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرایندها را تولید می‌کنند؛ از قالب ساخت سوزن ته‌گرد تا مدل‌سازی حرکت ماهواره‌ها در فضای خارج از جو، موتورها و سیستم‌های کنترل خودرو و هواپیما، نیروگاههای الکتریکی، دستگاههای پزشکی و اجزا و قطعه‌های گوناگون موتورهایی با ابعاد میکروسکوپی گرفته تا چرخ‌دنده‌های غول‌آسا، فناوری لیزر، طراحی و ساخت به کمک رایانه، ماشینی کردن یا خودکارسازی (اتوماسیون) و روباتیک، طراحی و ساخت دستگاههای تهویه تا رایانه‌های شخصی و تجهیزات ورزشی و دستگاههای پیچیده پزشکی، همه و همه گوشه‌ای از محصولاتی‌اند که از تلاش و دانش مهندسان مکانیک سرچشمه می‌گیرند.
آموزش مهندسی مکانیک
می‌توان گفت تقریبا همه جنبه‌های زندگی، با مهندسی مکانیک ارتباط دارند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف کند، احتمالا در طول دوره طراحی و ساخت یا تعمیر و نگهداری، با یک مهندس مکانیک سر و کار داشته است. در حال حاضر در کشور ما، گرایشهای «طراحی جامدات»، «حرارت و سیالات» و «ساخت و تولید» در مقطع کارشناسی به عنوان زیر مجموعه مهندسی مکانیک تعریف می‌شوند و امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا وجود دارد. البته می‌توان شاخه «مهندسی پزشکی» و «هوافضا» را نیز به عنوان اعضای دیگر این مجموعه در نظر گرفت. بسیاری از این گرایش‌ها تقریبا در تمامی دانشگاههای مهندسی کشور تدریس می‌شوند و دانشجویان برای تحصیل در داخل کشور از این حیث مشکلی نخواهند داشت.
مبحث‌ها و موضوع‌های اساسی مهندسی مکانیک عبارت‌اند از: ایستایی‌شناسی (استاتیک)، پویایی‌شناسی (دینامیک)، مکانیک ماده‌ها (مقاومت مصالح)، ترمودینامیک مهندسی، مکانیک شاره‌ها (مکانیک سیالات)، دینامیک سیالات، انتقال گرما (انتقال حرارت)، ارتعاشات، طراحی اجزا، طراحی ماشین، مدارهای الکتریکی و الکترونیکی، دینامیک ماشین، سیستم‌های اندازه‌گیری، نظریه کنترل و سیستم‌های کنترل شامل سیستم‌های هیدرولیکی کنترل، سیستم‌های پنوماتیکی کنترل، سیستم‌های ارتعاشی کنترل و سیستم‌های مکاترونیکی کنترل.
دانشجویان مکانیک در تمام مقاطع تحصیلی به شدت با مباحث تخصصی ریاضیات و فیزیک و در برخی موارد، شیمی درگیرند. به همین دلیل، تحصیل در این رشته به افرادی که خود را در این حوزه‌ها دچار ضعف مفرط می‌دانند، توصیه نمی‌شود. ضمن اینکه دروسی مانند «مقاومت مصالح»، «ترمودینامیک»، «مکانیک سیالات» و... نیز دقیقا مانند همان دروس ریاضی، پیچیدگی‌های تحلیلی دارند. از سوی دیگر این رشته مهندسی، مخصوصا در کشور ما، نسبت مستقیمی با تجربه کار عملی دارد؛ مهندس مکانیک موفق کسی است که بتواند در طول دوران تحصیلش برای کسب تجربه‌هایی از این دست نیز تلاش کند. اتفاقا فعالیت در حوزه مهندسی مکانیک در بسیاری موارد نیاز به کسب تجربه و دانش در سایر حوزه‌ها دارد. مثلا مهندسان ساخت و تولیدی که به حرفه قالب‌سازی گرایش پیدا می‌کنند، حتما باید با متالورژی و خواص مواد آشنایی کاملی داشته باشند. آنها حتما باید بتوانند به خوبی از هندبوک‌های علم مواد یا منابع و مراجعی مثل«کلید فولاد»، استفاده کنند.
اشاره به یک نکته ضروری است که فارغ‌التحصیلان مهندسی مکانیک، امکان خوبی برای دسترسی به آموزش‌های پس از فارغ‌التحصیلی و صنفی دارند. انجمن مهندسان مکانیک که در یکی از شماره‌های همین هفته‌نامه به معرفی آن پرداختیم، فضای بسیار مناسبی برای آماده‌سازی فارغ‌التحصیلان برای جذب در بازار کار فراهم آورده است.
گرایشهای مقطع لیسانس:
رشته مهندسی مکانیک دارای سه گرایش
«طراحی جامدات ، حرارت و سیالات، ساخت و تولید» در مقطع لیسانس می‌باشد که البته
دانشگاه صنعتی شریف دارای گرایشهای دیگری نیز هست.
در شروع آموزش مهندسی در ایران ،
مهندسی مکانیک با برق یکی بود و «الکترومکانیک» نامیده می‌شد. اما این دو رشته حدود 45 سال پیش
از هم جدا شدند و به مرور رشته‌های دیگری مانند مهندسی شیمی و مواد نیز از مهندسی مکانیک
جدا شد و مهندسی مکانیک به عنوان رشته مهندسی مکانیک عمومی ارائه گردید. ولی با
پیشرفت صنعت و نیاز صنایع به تخصص‌های مختلف در این زمینه، از مهندسی مکانیک عمومی
دو گرایش «طراحی جامدات» و «حرارت و سیالات» و بعد از آن «ساخت و تولید» بیرون آمد
و بالاخره باید به مهندسی دریا اشاره کرد که هنوز در دانشگاه صنعتی شریف به عنوان
یکی از گرایشهای مهندسی مکانیک ارایه می‌شود. ما در این‌جا به معرفی اجمالی هر یک از
گرایشهای فوق می‌پردازیم.
الف – گرایش مکانیک در طراحی جامدات
هدف تربیت آزمایشگاهی متخصصانی است که بتوانند در مراکز تولید و کارخانه‌ها اجزاء و مکانیزم ماشین‌آلات مختلف را طراحی کنند. دروس این دوره شامل دروس نظری، آزمایشگاهی، کارگاه و پروژه و کارآموزی است. فارغ‌التحصیلان می‌توانند در کارخانجات مختلف نظیر خودروسازی ، صنایع نفت، ذوب فلزات و صنایع غذایی و غیره مشغول شوند و برای این دوره امکان ادامه تحصیل تا سطح کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور وجود دارد. موفقیت داوطلبان به آگاهی آنها در دروس جبر و مثلثات، هندسه ، فیزیک و مکانیک همچنین آشنایی و تسلط آنان به زبان خارجی بستگی فراوان دارد. از جمله دروس این دوره می‌توان دروس مقاومت مصالح، طراحی و دینامیک را نام برد. در این رشته زمینه اشتغال و بازارکار خوب وجود دارد و مطالب ارائه شده در طول تحصیل برای دانشجویان محسوس و قابل لمس است.
ب – گرایش مکانیک در حرارت و سیالات
این رشته در به کاربردن علوم و
تکنولوژی مربوط جهت طرح و محاسبه اجزاء سیستمهایی که اساس کار آنها مبتنی بر تبدیل
انرژی ، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان کارآیی لازم را می‌دهد و آنها را جهت
فعالیت در صنایع مختلف مکانیک در رشته حرارت و سیالات (نظیر مولدهای حرارتی،
انتقال سیال نیروگاههای آبی، موتورهای احتراقی و ... ) آماده می‌سازد. فارغ‌التحصیلان
این دوره قادر به طراحی و محاسبه اجزا و سیستمها در بخشهای عمده‌ای از صنایع نظیر
صنایع خودروسازی ، نیروگاههای حرارتی و آبی، صنایع غذایی، نفت، ذوب
فلزات و غیره هستند.
فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند تا
مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور ادامه تحصیل دهند. داوطلبان
این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک تسلط داشته و با یک زبان خارجی آشنا باشند.
دروس این رشته شامل مطالبی در زمینه‌های حرارت و سیالات ، می‌باشد.
نظر دانشجویان:
با توجه به اینکه اصولا تحصیلات
دانشگاهی به خصوص در زمینه‌های مهندسی نیاز صد در صد به علاقه‌مندی داوطلب دارد، بنابراین
عدم داشتن علاقه و همچنین عدم تقویت دروس اساسی و پایه‌ای در بخش مکانیک مانند
ریاضی، فیزیک – مکانیک ، شیمی ، رسم فنی (تجسم بالا داشتن) و هوش نسبتا خوب و عدم
روحیه تجزیه و تحلیل در مسائل باعث دلسردی و از دست‌دادن انگیزه تحصیل و رکورد
شدید در تحصیلات خواهد شد.
ج - گرایش مکانیک در ساخت و تولید
هدف تربیت کارشناسانی است که با به کاربردن تکنولوژی مربوط به ابزارسازی، ریخته‌گری ، جوشکاری، فرم دادن فلزات ، طرح کارگاه یا کارخانه‌های تولیدی آماده کار در زمینه ساخت و تولید ماشین‌آلات صنایع (کشاورزی ، نظامی، ماشین‌سازی، ابزارسازی ، خودروسازی و ... ) باشند. فارغ‌التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین‌سازی، ابزارسازی، خودروسازی ، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی به ساخت و تولیدی ماشین‌آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره‌برداری و اجرای صحیح طرحها را عهده‌دار شوند. داوطلبان این رشته باید در دروس ریاضی، فیزیک و مکانیک از آگاهی کافی برخوردار باشند. دروس این دروه شامل مطالبی در مورد نحوه تولید، طراحی قالبهای پرس، طراحی قید و بندها، کار و برنامه‌ریزی با ماشینهای اتوماتیک، اصول کلی و نحوه کار با ماشینهای دستی و تعمیر و نصب تمام سرویسهای صنعتی می باشد و درصد نسبتا بالایی از آنها به صورت عملی ارائه می‌گردد. داوطلب باید سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به خودکفایی صنایع کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.
گرایش مهندسی دریا
یکی از گرایشهای مهندسی مکانیک که
تنها در دانشگاه صنعتی شریف ارائه می‌گردد، مهندسی دریا (کشتی‌سازی) است چرا که در
دانشگاههای دیگر از جمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه خلیج فارس و دانشگاه
سیستان و بلوچستان، مهندسی دریا به عنوان یک رشته مستقل با سه گرایش مهندسی کشتی‌سازی
، مهندسی کشتی و دریانوردی ارائه می‌شود.
اما چرا دانشگاه صنعتی شریف، مهندسی
دریا را به عنوان یکی از گرایشهای مهندسی مکانیک ارائه می‌دهد؟
دکتر الستی در پاسخ به این سوال می‌گوید:
«مهندس دریا گرایش کشتی‌سازی مسائلی
از قبیل طراحی بدنه، استحکام بدنه، سیستم‌های پیشرانه (موتور گیربکس) ، پایداری
کشتی در مقابل امواج کناری جانبی کشتی و طراحی مربوط به ناوبری (مسیریابی
کشتی) را مطالعه می‌کند که همه این مسائل در گرایشهای دیگر مکانیک نیز مطرح می‌شود
و فقط مهندسی کشتی‌سازی این مسائل را به صورت تخصصی در ارتباط با کشتی و سازه‌های
دریایی مثل اسکله‌ها و سکوهای نفتی متحرک مطالعه می‌کند. به عبارت دیگر یک مهندس
دریا ، مهندس مکانیکی است که در کاربردهای دریایی مشغول به کار می‌باشد.»
گفتنی است که در دانشگاه صنعتی شریف،
رشته مهندسی هوا و فضا نیز در دانشکده مکانیک ارائه می‌گردد و اساتید این دانشکده
، مهندسی هوا و فضا را یکی از گرایشهای مکانیک به شمار می‌آورند.
وظایف مهندس مکانیک
زمینه های مختلف فعالیت یک مهندس مکانیک عبارتند از :
- طراحی : ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که هر نوع محصولی را ساخته و بسته‌بندی می‌کنند، تجهیزات گردنده مانند پمپ‌ها، فشرده‌سازها (کمپرسورها)، دمنده‌ها، توربوماشین‌ها (توربین‌ها و …)، موتورهای درون‌سوز، مخزن‌های تحت فشار، رآکتورها، مبادله‌کن‌های گرمایی، دیگ‌های بخار، سامانه‌های لوله‌کشی، وسیله‌های نقلیه مانند خودرو، کامیون، اتوبوس، هواپیما، قطار وغیره، تجهیزات حمل مواد مانند تسمه‌نقاله‌ها، روبات‌ها و طراحی کنترلر برای سیستم‌های دینامیکی.
- تحلیل : شکست و فرسودگی دستگاه‌ها، بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان قطعات، سیستم‌های انتقال حرارت، ارتعاشات مکانیکی، آکوستیک و پیزوالکتریک.
- ساخت و تولید : فرایندهای ماشین‌کاری سنتی، فرایندهای ماشین‌کاری غیر سنتی، فرایندهای شکل‌دهی شامل شکل‌دهی ورقی و حجمی، طراحی و ساخت قالب‌ها و قیود، روش‌های اتصال و جوشکاری، عملیات حرارتی، روش‌های ریخته‌گری، مترولوژی و سیستم‌های اندازه‌گیری.
- کنترل کیفیت : آزمایش کیفیت، امنیت و قابلیت اطمینانِ فرآورده‌ها، دستگاه‌ها و فرایندها،
- زمینه های نوین : فناوری نانو، سیستم‌های میکروالکترومکانیکی (حسگری و عملگری)، سیستم‌های دارو‌رسانی در ابعاد نانو، سیستم‌های میکرو و نانو سیالاتی، نانو‌روبات‌ها
مهندسان مکانیک از بسیاری از ابزارها، موتورها و ماشین ها استفاده می کنند. نمونه ای از آنها عبارتند از :
- ماشین های تولید برق مانند ژنراتورها، موتورهای احتراق داخلی و توربین های گاز و بخار
- ماشین های برقی مانند یخچال ها و تهویه های هوا
- تجهیزات تولید صنعتی مانند روبات های مورد استفاده در تولید
- سایر ماشین های داخل ساختمان ها مانند آسانسورها و پله های برقی
- ابزارهای ماشین آلات و ابزار سایر موتورها
- سیستم های حمل و نقل مواد از قبیل سیستم های نقاله مکانیکی و ایستگاه های انتقال خودکار
- مهندس مکانیک می تواند در پروژه های مقیاس وسیع مانند توسعه راه های مهار امواج و قدرت جزر و مد و یا در پروژه های مقیاس کوچک مانند ساخت پروتزهای ایمپلنت مشغول به کار شود.
دانش و مهارت مورد نیاز مهندس مکانیک
- قوی بودن در ریاضی و فیزیک – زیرا اساس مهندسی مکانیک بر این دروس بنا شده است.
- داشتن خلاقیت و قدرت تجسم خوب – از آنجا که طراحی و رفع عیوب سیستم ها و دستگاه ها از وظایف اصلی مهندس مکانیک می باشد، داشتن خلاقیت و تجسم قوی لازم و ضروری است.
- دانش و علاقه فراوان به امور فنی
- مهارت کار تیمی – برای همکاری با سایر مهندسان، تکنسین ها و مدیران ارشد
- توانایی اولویت بندی و برنامه ریزی موثر
-
توانایی کار با کامپیوتر و تسلط
بر نرم افزارهای مرتبط – از آنجا که بسیاری از امور مهندسی مکانیک مانند
طراحی ها و شبیه سازی ها و بسیاری از تشخیص عیوب به کمک کامپیوتر و نرم
افزارهای تخصصی انجام می شود، مهندس مکانیک باید آشنایی و تسلط کافی روی آنها
داشته باشد.
توانایی تحمل شرایط کاری پرفشار – به خصوص در پروژه های بزرگ
تسلط بر زبان انگلیسی – آشنایی با زبان انگلیسی یکی از شرایط استخدامی بسیاری از شرکت ها (به ویژه شرکت های خصوصی) می باشد.
مانند سایر مهندسان، گروه مهندسان مکانیک هم به میزان زیادی از کامپیوتر استفاده می کنند. کامپیوترها به آنان در کارهای زیر کمک می کنند:
- ایجاد و تحلیل طرح ها
- شبیه سازی و آزمایش اینکه یک ماشین چگونه کار خواهد کرد
- ایجاد مشخصات قطعات
- نظارت بر کیفیت محصولات
- کنترل ساخت و تولید
برخی از نرم افزارهای تخصصی مهندسی مکانیک
- pro-engineer : نرم‌افزار طراحی قطعات
- Working Model : نرم افزار تحلیل و مونتاژ مدل های سه بعدی و ترسیمات دوبعدی
- Marc: نرم‌افزار تحلیل نیروها و تنش‌ها
- Ansys: نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی
- Catia: نرم‌افزار طراحی قطعات
- Fluent : نرم‌افزار تحلیل و بررسی حرکت سیالات
- Gambit : نرم افزاری برای مدل سازی و ایجاد مدل ریاضی برای حل گر Fluent
- Matlab : نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی
- Solidworks : نرم‌افزار طراحی قطعات
- C-Mold : نرم‌افزار طراحی قالبهای صنعتی
- Power shape: نرم‌افزار مدل‌سازی
- EdgeCAM : نرم افزار طراحی و عملیات ساخت و تولید
- Cosmos: نرم‌افزار تحلیل نیروها و تنش‌ها
- نرم افزار Carrier : نرم افزار طراحی سیستم های تهویه مطبوع
آینده شغلی ، بازارکار، درآمد:
در حال حاضر دانشجوی توانمند مهندسی
مکانیک پس از فارغ‌التحصیلی مشکل کاریابی ندارد چرا که به گفته دکتر دورعلی توسعه
سخت‌افزاری و رشد مسایل مهندسی ، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید
تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت
محدودیت‌های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازارکار مهندسان مکانیک
در ایران شده است.
دکتر دورعلی در ادامه می‌گوید:
یک مهندس
مکانیک در حال حاضر در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کند که از جمله آنها می‌توان به
موارد زیر اشاره کرد :
طراحی و ساخت تمامی ماشین‌آلات و
قطعات آنها، اعم از ماشین‌آلات تولیدی تمامی صنایع، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی.
طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی
نیروگاههای فسیلی، اتمی ، خورشیدی ، بادی و آبی.
طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های
انتقال و تصفیه آب، سیستم‌های مکانیکی و کنترلی پالایشگاهها و کارخانجات شیمیایی.
طراحی و ساخت تاسیسات حرارتی و برودتی
ساختمانها و اماکن، بالابرها و آسانسورها و سیستم‌های حمل و نقل.
ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد
مثل کارخانجات قند، کاغذسازی ، سیمان ، نساجی ، نمک و کنسانتره .
طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و
نقل زمینی، دریایی و هوایی.
ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت،
اژدر و پلهای متحرک
ساخت روبات‌ها ، بازوهای مکانیکی و
سیستم‌های تولید.
در ضمن یک مهندس مکانیک می‌تواند به
عنوان کارشناس و مشاور فنی در بانک‌ها ، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بیمه و شرکت‌های
بازرسی و نظارت امور بین‌المللی فعالیت بکند.
دکتر الستی نیز در این زمینه می‌گوید:
در همه جای دنیا یک فارغ‌التحصیل
مهندسی مکانیک مثل یک موم خام است که دانش کافی دارد و در هر زمینه‌ای که کار کند
می‌تواند در آن زمینه متخصص بشود.
برای مثال می‌تواند در تحلیل و طراحی
خودرو، در طراحی و ساخت ماشینهای ابزار و حتی در تدوین و تولید برنامه‌های
کامپیوتری فعالیت بکند. یعنی رشته مکانیک زمینه کار و زمینه انتخاب بسیار گسترده‌ای
را در مقابل فارغ‌التحصیلان این رشته قرار می‌دهد.
دکتر قرشی نیز در مورد فرصت‌های شغلی،
گرایش مهندسی دریا می‌گوید:
بدون شک چون مهندسی دریا نسبت به
گرایشهای دیگر رشته مکانیک تخصصی‌تر است، فرصت‌های شغلی آن نیز محدودتر می‌باشد
اما با این وجود فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در کارخانه‌های کشتی‌سازی
کشور مثل کارخانه کشتی‌سازی «صدرا» در بوشهر ، کارخانه «نکا» در شمال و «اروندان»
در خلیج فارس مشغول به کار گردند و یا در سازمان بنادر و کشتی‌رانی وظیفه ساخت
سکوهای شناور را بر عهده بگیرند.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه :
«مکانیک بهشت ریاضیات است.» این جمله
زیبا از «لئونارد اولر» ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با
مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و
مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر همان‌طور که پیش از این گفتیم
مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در
کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری
دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده
و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.
دکتر الستی در مورد توانایی‌های لازم
برای دانشجوی این رشته می‌گوید:
«فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار
متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه‌مند به کارهای تئوریک می‌تواند جذب این
رشته شده و در بخشهای نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه‌مند به
طراحی و ساخت وسایل و دستگاههای مختلف می‌تواند این رشته را انتخاب نماید. اما
بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند. به
همین خاطر من در دانشگاه ، دانشجویان را تشویق می‌کنم که پروژه‌های تحقیقاتیشان تلفیقی
از کار تئوریک و عملی باشد.»
دانشجوی این رشته باید از نظر جسمی
آمادگی کار در محیطهای پرجمعیت و کارخانجات دور از شهر را داشته باشد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی
ارشد و دکترای تخصصی میسر می‌باشد. در دوره کارشناسی ارشد 32 واحد و در دوره دکترا
48 واحد درسی ارایه می‌گردد.
رشته‌های مشابه و نزدیک به این رشته :
رشته مهندسی مکانیک به عنوان جامع‌ترین
رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته‌های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا ،
مهندسی شیمی، مهندسی هوا فضا و ... می‌باشد.
مهندسان مکانیک معروف
با نگاهی گذرا به تاریخ صنعت، به راحتی می‌توان با چهره‌های مشهوری آشنا شد که در حوزه مهندسی مکانیک تحصیل و فعالیت کرده‌اند:
کارل فردریش بنز (۱۸۴۴-۱۹۲۹): مخترع موتورهای دیزلی و بنیان‌گذار موتورهای احتراق داخلی (هم‌دوره دایملر و می باخ) و سازنده اولین خودروی تجاری، مبدع پدال گاز در خودرو و سیستم جرقه‌زنی با استفاده از شمع و باتری، مخترع کلاچ و مکانیزم تعویض دنده. کاربراتور و رادیاتور نیز از اختراعات اوست.
گوتلیب ویلهلم دایملر (۱۸۳۴-۱۹۰۰): مهندس و طراح صنعتی، به همراه می باخ مخترع اولین موتور‌سیکلت (دوچرخه موتور‌دار) و پیشرو در گسترش موتورهای احتراق داخلی و پدر‌بزرگ موتورهای احتراق داخلی.
چستر کارلسون (۱۹۰۶-۱۹۶۸): دستگاه زیراکس از نو‌آوری‌های اوست.
ساموئل کولت (۱۸۱۴-۱۸۶۲): سازنده اسلحه کولت.
آیزاک سینگر (سینجر) (۱۸۱۱-۱۸۷۵): سازنده نخستین چرخ خیاطی خانگی.
آلفرد برنارد نوبل: پایه‌گذار اندیشه جایزه نوبل.
رودولف دیزل: سازنده موتورهای معروف دیزل که با گازوئیل کار می‌کنند.
ویلیس کریر: مخترع تهویه مطبوع.
دونالد کرن: در زمینه مبدل‌های حرارتی خدمات ارزنده‌ای انجام داده و مولف کتاب heat exchanger design هم نیز است.
می‌باخ ویلهلم(1846-1929): مهندس و طراح صنعتی، صاحب نشان می‌باخ، همکاری با دایملر در ساخت موتورهای احتراق داخلی و موتورهای چهار زمانه،دارنده دکترای افتخاری از دانشگاه اشتوتگارت، عضو افتخاری انجمن مهندسان آلمان.
نیکلاس اتو(1832-1891): مهندس و مخترع اولین موتور احتراق داخلی با بازدهی مطلوب، تعمیم دهنده مفهوم چهار زمانه به موتورهای احتراق داخلی.
جیمز وات: تکمیل‌کننده موتور بخار و پدر انقلاب صنعتی.
اما شاید بی‌انصافی باشد که در این میان، یادی از مهندسان مکانیک مشهور خودمان نکنیم که همین حالا در داخل و خارج از کشور مشغول فعالیتند؛ کسانی چون مرحوم سید محمد نبوی که سال‌ها در دانشگاه علم و صنعت مشغول تدریس و پژوهش بود و اولین کسی بود که برای نخستین بار در کشور ما، موتوری باکیفیت و کارآمد برای خودرو طراحی کرد و ساخت. یادش گرامی و تلاشش چراغ راه همه کسانی که در این عرصه، به فعالیت مشغولند.
نکات تکمیلی
رشته مهندسی مکانیک دارای واحدهایی ملموس و کاربردی است ولی داشتن شناخت کافی نسبت به این رشته قبل از انتخاب آن ضروری است. اغلب واحدهای این رشته دارای ریاضیات دیفرانسیلی پیچیده و تجسم فیزیکی هستند که منجر به سخت‌شدن این واحدها می‌شوند. ضمنا واحدهای کارگاهی و فعالیت در واحدهای تولیدی نیز از ویژگی‌های این رشته می‌باشد که داوطلبان آن را با محیطهای صنعتی آشنا کرده و پیوند می‌زند.